Opbrengsten congres ‘Samen Veranderen’ van de Alliantie van Kracht

Geschreven op 3 december 2025

“Concrete handvatten: klein en lokaal experimenteren, samen leren in nieuwe netwerken en bouwen aan doorbraken in buurten, wijken en dorpen.”

We kijken met alle 250 deelnemers aan ons congres van 14 november 2025 terug op een geslaagde bijeenkomst. Mede mogelijk gemaakt door de provincie Drenthe, de Regio Deal Zuid- en Oost-Drenthe II en Nationaal programma Groningen. Een middag waarbij directeuren, buddy's, wethouders, ervaringsdeskundigen, studenten, professionals en vrijwilligers elkaar ontmoeten rondom het thema ‘Samen Veranderen’.

In Drenthe en Groningen is generatiearmoede een serieuze uitdaging en een complex vraagstuk. Wat kunnen we écht doen om de cirkel van generatiearmoede duurzaam te doorbreken? Onze focus voor dit jaar ligt op ‘Samen veranderen’. Dat doen we schouder aan schouder. Want onze opgave is niet een individuele maar een gezamenlijke opgave, waarbij het spel, de spelers en de regels veranderen. En waarbij we de betrokkenen vragen om voorbij de belangen en grenzen van de huidige partijen en organisaties te denken. Strakke regie is daarbij een illusie, veranderen is naar ons idee een kwestie van samen aan de slag en werkende weg uitproberen wat werkt en helpt.

Bij onze verandering horen 2 cruciale vragen:

1. Doen we de dingen goed?
2. En doen we eigenlijk wel de goede dingen?

Inhoud congres

Nadat gedeputeerde Pascal Roemers van de provincie Groningen ons zijn blik op het thema gaf, onthulde hij feestelijk de nieuwe huisstijl van de Alliantie van Kracht. Vervolgens ging het congres inhoudelijk van start. We zijn in het bijzonder dankbaar voor de zeer inspirerende bijdragen van Marga Bouwman, ervaringsdeskundige en werkzaam bij Cosis en Miranda Kamst, ervaringsdeskundige en werkzaam bij stichting Terwille. En van onze keynote spreker Marco de Witte die ons meenam in de essentie van veranderen. Marco is een bevlogen adviseur, docent, spreker en coach op het gebied van veranderkunde en gedragsverandering. Hij werkt al gedurende decennia aan veranderkundige vraagstukken.

De verhalen van Marga en Miranda maakten duidelijk:

• hoe complex iemands jeugd of leven kan zijn – en hoe weinig we daarvan zien, omdat zoveel onder de waterlijn verborgen blijft;
• hoe groot de drempel kan zijn om hulp te zoeken;
• welke invloed stigma, schaamte, angst en vooroordelen kunnen hebben;
• hoe waardevol ervaringsdeskundigheid is, dankzij herkenning, gelijkwaardigheid en het samen kunnen beslissen;
• en hoe belangrijk het is om zonder oordeel te luisteren en een veilige omgeving te creëren waarin iemand zich durft te laten zien.

Het aanpakken van armoede begint altijd met het zien van de mens die daarachter zit. En dat doen we nog lang niet altijd goed. Dat is ook een uitdaging voor professionals die willen helpen. Hoe help je iemand die nog niet geholpen wil worden? Iemand die vindt dat dat die het alleen moet doen omdat die nog geen hulp verdient? We maken nog teveel beleid zonder écht te luisteren naar de mensen om wie het gaat. Veel goedbedoeld beleid of interventies gaan er onterecht vanuit dat gezond eten, bewegen of ontspannen een keuze is voor iedereen. Terwijl mensen in armoede zelf aangeven dat die keuzes vaak simpelweg onhaalbaar zijn. Systemen zijn nu vaak leidend, er worden protocollen bedacht. Op diverse momenten is dat voor professionals op de werkvloer een knellend keurslijf. We zijn de menselijke maat een beetje uit het oog verloren. Om de menselijke maat terug te brengen, is er voor de professional op de werkvloer vrije ruimte nodig. Zodat die écht kan luisteren naar de hulpvraag. En waardoor de vrager zich gehoord, gezien en serieus genomen voelt. Het begin van echte verandering zit ook in de kracht van de herhaling. Hoor mij, zie mij.

Marco de Witte leerde ons:

Wat je niet moet doen:

• Eilandenreflex: vraagstuk zelf adopteren en ermee aan het werk gaan zonder andere partijen te betrekken. De vraag is of dit geïsoleerde initiatief optelt tot iets groters?!
• Omhoog delegeren: wie overziet het geheel, die partij moet het heft in handen nemen (bv. Den Haag, top van de organisatie). Leidt tot weerstand, want wat zij bedenken werkt niet in de lokale werkpraktijk.
• Breed overleg: we moeten er samen uitkomen, leidt tot iedereen uitnodigen tot overleg. Veel gepraat, veel belangen, besluitvorming wordt ingewikkelder en trager en behoudend. Overlegmoeras.
• Volharden in benaderingen die we al kennen. Hetzelfde repertoire, maar met meer urgentie, middelen, commitment, tijdsdruk. Dit leidt niet tot verandering

Wat je wel moet doen:

• Diverse experimenten doen in de kleine setting van buurt, wijk of dorp. Daar kennen mensen elkaar en is er onderling vertrouwen. Probeer daar in de praktijk uit wat werkt en helpt. Een ‘geslaagd’ experiment kunnen we dan ook in een andere setting opzetten/uitrollen. Daarbij dan wel rekening houdend met de situatie daar, dus niet één op één kopiëren maar de werkbare elementen herkennen en toepassen op de andere situatie.
• Get the system in the room. Maak een tijdelijk en integraal netwerk waarin spelers met elkaar zoeken, experimenteren en leren. Het woord spelers zien we daarbij heel breed. Dat zijn zowel professionals als informele spelers.
• Zet in op doorbraakexperimenten. Daar ontstaan nieuwe coalities en netwerken en groeit vertrouwen. Bouw bruggen tussen de oude en de nieuwe wereld. Dit kan bijvoorbeeld via de doorbraakmethode van het Instituut Publieke Waarden en binnen Kansen voor Kinderen Groningen. Maar het kan ook breder: bijvoorbeeld via het gezamenlijk werken aan één visie op bestaanszekerheid binnen de Alliantie van Kracht, Gezonde marke, Regio deals, Sociale agenda’s, VDG etc.

Drie manieren om dat te doen

• Spreiden: (professioneel verbinden)
  • Het verspreiden van kennis en werkwijzen binnen en tussen vakgebieden;
  • Het vindt plaatst tussen mensen die iets vergelijkbaars doen in hun werk. Waarbij de nadruk ligt op dingen die wel goed gaan. (de 3 vrolijke V’s: vakuitoefening, vakontwikkeling, vakgenoten);
  • Voorbeeld: meer kennis over minder armoede van de AvK.
• Schakelen: (institutioneel verbinden)
  • Het verbinden van verschillende (ongelijksoortige) organisaties (afdelingen en disciplines), opgaven en ecosystemen;
  • Vanuit het besef dat je afhankelijk bent van de ander en dus meer kunt bereiken door beter op elkaar in te spelen, schakel je tussen die systemen;
  • Voorbeeld: Kansen voor Kinderen waarbij wordt gewerkt met het opzetten van en werken met integrale doorbraakteams bestaand uit afdelingen van de gemeentelijke organisaties en externe partijen zoals woningcorporaties, kredietbanken en welzijnsorganisaties (waaronder ervaringsdeskundige buddy’s). Sluit hier vooral bij aan in plaats van zelf het wiel uit te vinden;
  • Voorbeeld: zie ook het 3^e faseplan van de Alliantie van Kracht waarin diverse experimenten op dit gebied worden genoemd. (o.a. het experiment vroegtijdig signaleren van armoede binnen de GGZ en VNN).
• Spitten: (cultureel verbinden)
  • Het doorbreken van onderliggende structuren om te zorgen dat we kunnen innoveren;
  • Opschudden van structurele oorzaken en culturele wortels;
  • Voorbeeld: de randvoorwaarden van voor het leveren van maatwerk uit het onderzoek van de RUG. Maar ook het benutten van de kennis van ervaringsdeskundigen En het accepteren van een ander zijn kennis en vaardigheden.

Meer informatie

Neem gerust contact op met Saskia Duursma, Programmaleider Alliantie van Kracht, via s.duursma@cmostamm.nl of 06-12413941.