Partner uitgelicht: Wedeka

Geschreven op 1 september 2023

“Als je mensen kunt laten werken, ontstaat er voor hen perspectief. Dan krijgt iemand ook de ruimte en motivatie om na te denken om eventueel andere problematiek aan te pakken. Om zijn of haar leven anders aan te pakken.”

Wedeka is een sociaal werkbedrijf met 10 vestigingen in 3 gemeenten waar door ruim 1.500 medewerkers uiteenlopende werkzaamheden worden verricht. Van verpakken, elektronica, metaal- of houtwerkzaamheden, weg en waterbouw, detachering tot groenwerkzaamheden. Jan Edzes is de algemeen directeur van Wedeka. Hij neemt ons graag mee in de wereld van de sociale werkplaats en beschutte werkplekken.

Jan vertelt over zijn drijfveren. “Ik heb iets met de doelgroep jongeren. Dat is ontstaan toen ik op mijn 19^e vakantiewerk deed waarin ik activiteiten organiseerde voor jongeren op een camping. Daarna ben ik sociaal-cultureel werk gaan studeren met een specialisatie in jongerenwerk. Ik heb vervolgens gewerkt met randgroepjongeren in Veendam die vaak met drugsproblematiek te maken hadden. Dat is mooi werk, maar vraagt ook veel van je. Jij bent degene die hen perspectief moet blijven bieden, hen wijzen dat het leven anders kan zijn dan wat ze dachten. Dat er ook hoop is om vooruit te komen. Vervolgens ben ik gaan werken binnen projecten om jongeren te laten deelnemen aan de arbeidsmarkt. Omdat mij de hulpverlening te vaag werd, ben ik overgestapt naar een stichting die zich bezig hield met het jeugdwerkgarantieplan. Waarin we een banenpool hadden en melkertbanen. Vanuit de gedachte dat ik meer voor de jongeren kon doen als ik ze naar werk kon begeleiden. Binnen een nieuw project en gebouw ‘het S(T)imulatiebedrijf’ trainden we jongeren door ze in een gesimuleerde werkomgeving werk te laten verrichten: techniek, groen, schoonmaak en horeca. Binnen het gebouw was ook de hulpverlening en het onderwijs aanwezig: integrale samenwerking op locatie, korte lijnen. Deden ze het goed, kregen ze een baan!”

Perspectief bieden

In 2001 startte Jan in de functie van divisiemanager bij Wedeka. De grootse sociale werkplek van het Noorden. Wedeka heeft het vanaf 2003 voor elkaar gekregen om hun sociale werkplaats ook open te kunnen stellen voor andere groepen mensen die een dergelijke beschutte werkplek goed kunnen gebruiken. Perspectief bieden staat hierin centraal.

Bij Wedeka werkten 2.000 mensen vanuit de Wet sociale werkvoorziening (WSW). De WSW was bedoeld voor mensen die door een lichamelijke, psychische of verstandelijke handicap (nog) niet in een reguliere werkomgeving kunnen werken. Sinds 1 januari 2015 is de Participatiewet ingevoerd en kunnen er geen nieuwe mensen meer instromen in de WSW. Gemeenten begeleiden mensen met een arbeidsbeperking na 1 januari 2015 op grond van de Participatiewet zoveel mogelijk naar regulier werk. Door het stoppen van de WSW werd het perspectief voor mensen met een beperking ineens anders. Iedereen moest nu naar een reguliere werkgever. Gedoemd te mislukken, zoals ook later zou blijken in een rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau (2019). Een groot deel van de mensen die voorheen hun baan en hun perspectief in de WSW hadden, zitten sinds de invoering van de Participatiewet met een uitkering thuis. Geen bestaanszekerheid meer in een baan in de WSW, maar in de uitkering. De problematiek van deze mensen lijkt zich te verergeren, maatschappelijke tweedeling en armoede neemt toe.

Droombeeld van samenwerking

Armoede is van alle tijden. En vraagt om een gedegen samenwerking in de bestrijding ervan. Het is de kunst om de mensen op de goede plekken te vinden. Bij Wedeka zitten diverse organisaties, zoals de praktijkschool, MEE Drenthe, schuldhulpverlening, inburgering en de leerplichtambtenaar, bij elkaar in één pand. Zodat er één voordeur is in plaats van velen. Waar je één keer je verhaal vertelt. Met meerdere achterdeuren en maatwerktrajecten die daarachter zitten. Alleen het geldloket ontbreekt nog. In de TDC’s (Trainings- en Diagnose Centra) werkt Wedeka samen met gemeenten, het UWV, Noorderpoort, PrO-/VSO- scholen, brancheorganisaties en werkgevers voor diverse trajecten en projecten. Jan ziet binnen het bedrijf veel mensen die te maken hebben met intergenerationele armoede. Veel mensen die gewoon een baan nodig hebben en daar zijn ze bij Wedeka mee bezig. Dan zie je mensen opbloeien.

Op en over de rand

Binnen de Alliantie van Kracht ziet Jan graag wat meer concrete resultaten. Wat kunnen we concreet doen? De huidige praktijk is dat er veel losse projecten zijn. Voor de nabije toekomst ziet hij vooral kansen in samenwerking tussen mensen en organisaties die op de grenzen durven te zitten van de wet en regelgeving. In een transitievraagstuk -zoals het bestrijden van intergenerationele armoede- ben je op en over de rand van het belang van je eigen organisatie aan het ontwikkelen. De verandering zit in het praktisch organiseren van samenwerking tussen medewerkers van verschillende organisaties, bij voorkeur op een gezamenlijke locatie. Samenwerking gebaseerd op visie en betrokkenheid op de doelgroep, ieder doet waarvoor hij betaald wordt. Overlap in taken moeten we vermijden. Samen zoeken naar nieuwe antwoorden. Transitie is niet een individuele maar een gezamenlijke opgave, waarbij het spel, de spelers en de regels veranderen. Niet de doelgroep. En waarbij je betrokkenen vraagt om voorbij de belangen en grenzen van de huidige partijen en organisaties te denken.

Vraagstukken met vertrouwen aangaan

De successen die je daarbij met elkaar viert, hebben allen te maken met relatie. Vertrouwen. Het opbouwen van de relatie in een samenwerking en uitproberen of iemand echt te vertrouwen is. Vaak wordt gedacht dat als partners het op visie en ambitie maar eens zijn in een samenwerking dat de rest wel komt. Maar het is juist andersom. Het gaat om het bouwen van een betekenisvolle relatie en vertrouwen in een samenwerking. Dat moet de basis zijn.

Concrete mensen in concrete wijken

In Nederland klotst het geld tegen de plinten op. Op alle terreinen. Toch is er te weinig structureel geld. Het gaat erom dat je incidenteel geld aan elkaar kunt verbinden zodat het structureel ingezet wordt. Door bijvoorbeeld een wijk te adopteren en ten doel stellen dat de werkloosheid daar met een bepaald percentage daalt. Dat er werkplekken en banen worden gecreëerd voor een x-aantal mensen. Dan heb je het over concrete mensen in concrete wijken. Met daarbij de betrokken organisaties die op basis van relatie en vertrouwen met elkaar in die wijk aan de slag willen gaan.

Jan geeft aan: “het zou mooi zijn als we een pilot kunnen bedenken waarin meerdere organisaties samen gaan werken om een bepaalde groep mensen, bijvoorbeeld in een bepaalde wijk, weer aan het werk te krijgen. Ongeacht of deze groep mensen een bijstands-, WIA- of Wajong-uitkering krijgen, zouden deze mensen bij onder andere Wedeka aan de slag kunnen gaan. Dat hoeft geen eindstation te zijn, maar wel een nieuwe start.

Alle deelnemende organisaties bekostigen samen deze pilot en samen help je deze groep mensen. Zo krijg je concrete, gezamenlijke projecten die echt impact maken. Hiervoor heb je mensen nodig die het lef hebben om op de grenzen van de wet- en regelgeving te gaan zitten. Hiervoor is onderling vertrouwen nodig, want je weet niet wat de uitkomsten gaan worden en niemand heeft er een doorslaggevende stem in. Zo’n project lukt dus echt alleen met goed onderling vertrouwen in elkaar. Je moet de verbinding zoeken met elkaar.”

Project WIZ-ontwikkelcentra

Vanuit Wedeka is Guus Olijkerhoek als kwartiermaker op dit moment bezig om een Just Transition Fund (JTF) subsidieaanvraag voor het realiseren van een tiental WiZ-ontwikkelcentra (Werk in Zicht) in Arbeidsmarktregio Groningen – Noord-Drenthe te schrijven. WiZ-ontwikkelcentra zijn fysieke ontmoetings-/trainings-/scholings-/werk-/leeromgevingen waar diverse organisaties (gemeenten, sociale ontwikkelbedrijven, UWV, onderwijs, hulpverlening, werkgevers, etc.) samenwerken. Doel is om het ‘onbenutte arbeidspotentieel’ te bereiken, deze mensen perspectief te bieden, belemmeringen weg te nemen en ze voor te bereiden op banen. Beoogde ontwikkelcentra in de Veenkoloniën zijn in Aa en Hunze, Vlagtwedde, Winschoten, Veendam en Stadskanaal.

Veel werkzoekenden met een beperking en/of met problemen op meerdere leefgebieden lijken de afstand naar een reguliere baan moeizaam te kunnen overbruggen. Om dit wel mogelijk te kunnen maken, is het nodig dat alle vragen van de werkzoekenden in samenhang bekeken worden en er op maat integrale ondersteuning wordt geboden. Hiermee wordt extra arbeidspotentieel gemobiliseerd dat hard nodig is om de maatschappelijke transitieopgaven te realiseren.

Het plan kent drie lijnen waarlangs WiZ-maatregelen neemt:

1. Ongekend talent in zicht

WiZ gaat op zoek naar ongekend talent en onbenut ontwikkelpotentieel van inwoners van onze arbeidsmarktregio. Dat kunnen mensen zijn die (nog) niet aan het werk zijn of mensen die zich gedurende hun werk willen ontwikkelen en daarvoor niet terecht kunnen bij een opleidingsfonds of een werkgever. Iedereen die het zonder hulp niet redt, kan zich bij WiZ melden. WiZ kent geen “gesloten deur”.

2. Talent herkennen en ontwikkelen

WiZ ondersteunt inwoners bij hun ontwikkeling naar (ander) werk, scholing of participatie. Dat doet WiZ samen met partners in het sociaal domein (als vindplekken voor talent en in het kader van participatie) en met werkgevers en onderwijsinstellingen (voor scholing, ontwikkeling en matching).

3. Aanpassend vermogen versterken

Het is belangrijk dat bedrijven en organisaties werken aan duurzame inzetbaarheid en een leven lang ontwikkelen. Waar dat kan stimuleert en faciliteert WiZ hen daarbij. Het streven is om te werken aan langdurige partnerschappen met werkgevers die zich (willen) ontwikkelen tot inclusieve, diverse en aantrekkelijke arbeidsorganisaties.

Meer informatie

Meer weten over Wedeka of in contact komen met Jan Edzes? Kijk dan op www.wedeka.nl of mail naar jedzes@wedeka.nl.